Alzheimer

Inhoud

1. Wat is Alzheimer
2. Alzheimer symptomen
3. Fases Alzheimer
4. Oorzaak van Alzheimer
5. Behandeling Alzheimer

Alzheimer symptomen

Er zijn een aantal kenmerken waar Alzheimer aan te herkennen is. Deze vorm begint vaak met geheugenproblemen en gaandeweg kunnen ook stemming, persoonlijkheid en gedrag veranderen. De cliënt krijgt moeite met dagelijkse bezigheden zoals een gesprek volgen, beslissingen nemen of problemen oplossen. De meest voorkomende symptomen zijn:

• Geheugenverlies: Recente en nieuwe informatie onthouden gaat steeds moeilijker. Iemand kan vaak al iets vergeten wat een paar minuten geleden is gebeurd. Wel is opvallend dat oudere herinneringen vaak niet verloren gaan.
• Dagelijkse dingen kosten meer moeite: Verzorging, aankleden, eten of het huishouden. Doelgerichte handelingen worden steeds moeilijker. Wanneer de klachten erger worden heeft iemand ook meer hulp hierbij nodig.
• Problemen met taal en praten: Moeite om de juiste woorden te vinden of om ze correct uit te spreken. Iemand met Alzheimer krijgt vaak moeite met taal, zowel spreken als schrijven.
• Problemen met herkenning: Dagelijkse voorwerpen worden onherkenbaar. Ook bepaalde geluiden en ook bekende personen of familieleden.
• Verwarring over tijd en plaats: Waar ben ik? Of welke dag, maand of jaar is het? Bij Alzheimer weet iemand vaak niet goed de tijd te bepalen.
• Verandering in stemming of gedrag: Dit is een veelvoorkomend symptoom bij Alzheimer. Het kan iemand onrustig maken, agressief of angstig. Ook trekt iemand zich soms meer terug en toont geen initiatief meer. Een cliënt kan ook veel last hebben van stemmingsveranderingen.
• Verdwalen: Iemand kan de omgeving niet meer goed herkennen en hierdoor de weg kwijtraken. Dit kan al in de cliënt zijn of haar eigen buurt of zelfs huis zijn.

Fases Alzheimer

Alzheimer is een ziekte die gaandeweg steeds erger wordt. Steeds meer hersencellen raken beschadigd. Dit kan snel of langzaam gaan. Het verloop van de ziekte verschilt per persoon. We kunnen het verloop in drie fases indelen:

1. Beginfase: In de vroege fase is Alzheimer nog niet heel merkbaar. Er zijn kleine veranderingen te zien in het gedrag of met dagelijkse bezigheden. Beginnende Alzheimer symptomen zijn voornamelijk geheugenverlies en moeite hebben met doelgerichte handelingen. Iemand merkt dat het geheugen hapert en probeert vaak schijn te houden in deze fase.
2. Middenfase: Veranderingen worden duidelijker in deze fase. De verwarring over tijd en plaats neemt toe. In deze fase weten mensen met Alzheimer steeds minder wie ze zijn en waar ze zijn. Symptomen als verwarring, herkenning en verdwalen komen voor. Er ontstaat een verandering in het gedrag, waardoor een cliënt met Alzheimer snel boos kan worden, misschien zelfs agressief of gedragen zich ‘onwillig’.
3. Laatste fase: In deze fase 'vertrekt het geheugen naar vroeger'. Recente herinneringen verdwijnen sneller, maar oudere herinneringen blijven wel langer hangen. Iemand in de laatste fase van Alzheimer krijgt ook moeite met eten, raakt vaak incontinent en krijgt steeds meer moeite met praten.

Alzheimer levensverwachting

Bij de dementievorm Alzheimer loopt de levensverwachting uiteen van drie tot twintig jaar. De gemiddelde levensverwachting voor iemand met het ziektebeeld Alzheimer is 6,5 jaar. Elke cliënt en elke situatie is hierin anders.

Oorzaak van Alzheimer

Bij het ziektebeeld Alzheimer ontstaat er op verschillende plekken in de hersenen schade. Het heeft vaak te maken met bepaalde eiwitten of cellen waar het gedrag van veranderd. Er zijn vier mogelijke vormen van schade die voorkomen bij Alzheimer:

• Eiwit amyloïd klontert samen: Eiwitten zorgen in de hersenen ervoor dat hersencellen boodschappen naar elkaar sturen. Ook zorgen ze voor voeding. Bij Alzheimer beweegt het amyloïd eiwit niet meer, waardoor de eiwitten vast komen te zitten en beginnen samen te klonteren. Dit zorgt ervoor dat de hersencellen geen boodschappen meer aan elkaar kunnen geven en daardoor afsterven. Dit ontstaat voornamelijk in de hippocampus waar herinneringen worden opgeslagen in de hersenen.
• Eiwitkluwen Tau: Het eiwit Tau zorgt voor vervoer van voedingsstoffen voor de hersencellen. Bij Alzheimer ontstaat er een kluwen van eiwitten waarvan tau een schadelijk eiwit is. De bouwstenen van de cel zijn namelijk door elkaar gehusseld. De vorm wijkt af waardoor het transport van voedingsstoffen niet goed verloopt. De hersencellen sterven dan af.
• Gliacellen werken harder: In de hersenen zitten gliacellen die de schadelijke amyloïd-eiwitten afbreken. Bij Alzheimer gaan deze cellen vaak ineens harder of agressiever werken. Dit zorgt ervoor dat het ziekteproces wordt versneld.
• Mechanisme van de bloed-hersenbarrière werkt niet meer: Bij de hersen zit een bloed-hersenbarrière die ervoor zorgt dat er geen schadelijke stoffen in het hersenweefsel komen. In de barrière zitten ook mechanismen die ervoor zorgen dat het amyloïd eiwit vanuit de hersenen het bloed in wordt getransporteerd. Bij Alzheimer kunnen deze mechanismen falen en ontstaan er ophopingen van het schadelijke amyloïd eiwit.

Behandeling Alzheimer

De ziekte Alzheimer is helaas nog niet te genezen. Behandelingen voor Alzheimer zorgen momenteel alleen ervoor dat de achteruitgang en de symptomen worden afgeremd. Een arts kan medicijnen voorschrijven zoals galantamine, donepezil, rivastigmine en memantine. Ontstane hersenschade wordt hier niet mee teruggedraaid, maar zorgt ervoor dat de symptomen verminderen. Zo kan iemand met Alzheimer dagelijks beter functioneren. De effecten van deze behandelingen zijn per cliënt verschillend. Ook zijn er diverse therapieën die het leven van iemand met de dementievorm Alzheimer prettiger kunnen maken.